آب زیرزمینی
علیرضا کرباسی؛ تکتم محتشمی؛ امین علیزاده؛ زهرا مقیمی
چکیده
کشاورزی در مناطق خشک و نیمهخشک بیشتر به استحصال آبهای زیرزمینی وابسته است. بهرهبرداری از ذخایر آب زیرزمینی در دشت زاوه- تربتحیدریه بیشتر از پتانسیل تجدیدپذیر آبخوان بوده و لایههای آب زیرزمینی در این منطقه دارای کسری مخزن است. به همین منظور، در این پژوهش با استفاده از اطلاعات بهدستآمده از مصاحبه با کشاورزان در این دشت ...
بیشتر
کشاورزی در مناطق خشک و نیمهخشک بیشتر به استحصال آبهای زیرزمینی وابسته است. بهرهبرداری از ذخایر آب زیرزمینی در دشت زاوه- تربتحیدریه بیشتر از پتانسیل تجدیدپذیر آبخوان بوده و لایههای آب زیرزمینی در این منطقه دارای کسری مخزن است. به همین منظور، در این پژوهش با استفاده از اطلاعات بهدستآمده از مصاحبه با کشاورزان در این دشت (که از طریق نمونهگیری خوشهای دومرحلهای در سال 95-1394 انتخابشده بودند) و بهکارگیری مدل توبیت (Tobit model)به روش دومرحلهای هکمن به بررسی عوامل مؤثر بر اضافه برداشت از منابع آب زیرزمینی پرداخته شد. نتایج الگوی دومرحلهای هکمن در مورد اضافه برداشت آب نشان داد که در مرحله اول متغیرهای توضیحی نوع کشت غالب، مالکیت شخصی و مالکیت سهمبری چاه آب با اثر نهایی 35/0، 43/0 و 41/0، رابطه مستقیم؛ و متغیرهای عمق چاه، نوع کانال انتقال آب و کشت محصولات کمآب رابطه معکوسی با اضافه برداشت داشتند. در مرحله دوم نتایج نشان داد که رابطه متغیرهای فاصله مزرعه تا چاه، درآمد سالیانه کشاورز و نوع کشت غالب با میزان اضافه برداشت، رابطه ای مستقیم و معنیدار در سطح پنج درصد بود. بر این اساس، توجه بیشتر به عوامل فنی مؤثر در بهرهبرداری و مدیریت آب به همراه افزایش آگاهی کشاورزان در جهت مشارکت در اصلاح الگوی کشت، گامی مؤثر درزمینه کاهش اضافه برداشت از منابع آب زیرزمینی بوده و پیشنهاد میشود.